Sezai Ömer ve Ali Rıza jetonları

[kaanuslu]

Sayın Koleksiyonerler,

Düzenlemesini sürdürdüğümüz "Jetonlar ve Markalar" kataloğunde yer alan, eski yazı ile yazılmış, "Sezai Ömer ve Ali Rıza" jetonları ile ilgili bir sorum olacak.

Bu jetonların ortasında değişik rakamlar mevcuttur. Elime geçenlerin listesi aşağıdadır. Bunların dışında elinizde olan varsa beni haberdar edin veya bu başlığa cevap olarak yazın.

29
440
919
1409
2333
2334
2982
5005
8785

[Gilaay]

1842 ( ) var. Gerekirse ve istiyorsanız bir ara fotoğrafını çekerim ya da ödünç olarak verebilirim.
Anladığım kadarıyla sizdekiler 2, 3 ve 4 haneli rakamlar. Bu durumda 1 ve / veya 5 haneli bir tane çıkarsa ilginç olur. 1 hane bence kesin vardır. 5 haneden emin değilim.
8000'ler olduğuna göre 10000'ler de olabilir diye düşündüm.

[Gilaay]

En çok çıkanlar mantıken 4 haneli olanlar olmalı (1000-9999 arası) ve gördüklerime, sizin listelediklerinize göre de öyleler zaten.
2 hane biraz daha az(10-99 arası), 3 ise 2'den biraz daha fazla (100-999 arası) ;
varsa 1 haneliler (9 => "0" yoktur sanırım! 9 adet olmalı! ) ve 5 haneli olanlar (?) daha nadirce sayılabilir.
En nadirler tek haneli olanlar olur bu durumda. Eğer 9 (10?) adetten az 5 haneli basılmamışsa!

[arteoseos]

Kaan abi 2 sene önce elime toplu bir lot geçmişti sonra parçalayıp sattım.Bu sayılar sıralı sayılar,sanırım 1 den başlayarak bir sona gidiyordu.Benim elime gecen 2000 grubuydu radar dedikleri şekilde 112345 gibi sayları artıyordu.
Zaten işleyişede bakınca bunların amale parası olduğu net.Malumunuz bu işte yöre halkı çalışmıyor çalışsada ayak işi değil daha üst konumda çalışıyordu.Urfa yöresinden gelen koca bir aşiret düşünün çoluk çocuk ana baba bunların tamamının ayrı görevi ve ücreti var..Cocuk su taşıyor 1 kuruş,anne çapa yapıyor 3 kuruş baba agaç dikiyor 5 kuruş gibi...Ben bu işin zeytin,pamuk ve fındık toplayan aileleri ile işim gereği yan yana çok yaşadım işleyişi buradan biliyorum.
Ufak Boylar toplam 6 çeşit
1-yıldızlı
2-sayılı
3-logolu
4-logolu sonradan konturmarklı
Büyük boyu 2 tür
1-sayılı
2-logolu
Sayıların hem büyük hemde küçükte olması demekki işin niyeliğine göre bir eder belirttiği anlamını netleştiriyor.Yıldız olan büyük boyda varmı benim elime hiç geçmedi onuda araştırmak lazım.Zira ufakta yıldızlı olan var büyüktede olması ihtimal.Logo her iki boydada var..
Kısaca kagıt paralarda olduğu gibi sıra sayılıları toplamak bir ayrı hobi olabilir jeton grubu içinde kovalayalım bunu senin için bizde..

[arteoseos]

Ahmet özlemiş

[Gilaay]

Şöyle bir mantık yürütsem yanlış olur mu acaba?
En az 9000 civarı, belki 10000 küsür insanın, zeytin işçisinin aynı anda tek kurum için çalıştığını düşünmek biraz anlamsız ve dönem nüfus dağılımına göre tuhaf geliyor. Toplamda çok daha fazla kişi zeytin işinde çalışabilir de, üzerinde durmak istediğim nokta "tek kurum" meselesi... Zamanının en önemli zeytincilik kurumu da olsa, bir tek yıl için bu kadar kişi olmamalı.
Belki diyelim 250 - 500 - 1000 (?) kişi aynı anda çalışıyordu ve bu kontrmarklar, önceki yıllardaki sahtecilikleri veya gelecek yıllardaki olası yevmiye artışı spekülatörlerini önlemek için düşünülmüştü. Kontrmark (Üst Damga) vurunca, muhasebeci veya ödeme yapan görevlinin kayıt defterlerine hesap işlenmesi de kolaylaştırılmış olabilir. Diyelim bu uygulama uzun yıllar, 10-20 yıl sürdü. Bu şekilde 1000 kişi desek ilk yıl 1-999'u basıldı; 850 kişiyse çalışan, kalan markalar bir sonraki sene basılacaklara eklendi vb...
Ya da 3 parti halinde ödeme alan 250 kişi vardı ve ilk yıl 750 adeti kullanıldı...
Yanılıyor olabilirim. Yazılı düşündüm sadece.

[Gilaay]

Bu da önceden bahsettiğimin resmi.
İsteyen istediği gibi kullansın çünkü zaten anladığımız kadarıyla tek numaralılar yani her bir numara eşsiz (mi?)...

[arteoseos]

Binlerce kişi çalışmıyor belki ama bölge onlardan soruluyor bir şekilde geriye kalan binalar şu an bile muhteşem,şimdiye kadar bir deliklisi çıksa cuval markası derim ama oda olmaz zira toplama işi çuvalla bağlantılı değil gündelik para üzerine kurulu.Yinede dediğin gibi sayılar çok yüksek bu kadar insan bir anda orada olamaz.Akla bir şey geliyor bu durumda bizde ödemeler gelenektir cumadan cumaya haftalık yapılır bu bir osmanlı adeti,şu an bile bazı bölgelerde bu adet sürer.Acaba diyorum bir uyanıklık yaptılarda ödemeleri sezonlukmu veriyorlardı.Haftalık olarak jetonu alıyorsun ama asıl parayı iş bitince sana ödüyorlar şeklinde,zira butür işlerde çalışanların işe gelecek garantisi yok bir sözleşme hukuku yok.Ben olsam ne olur ne olmaz diye haftalık jeton olarak ödemeyi yapardım iş bitinceye kadar toplayın şu model bu paranın karşılığı bu model şukadar paranın karşılığı diye belirler iş tamamlanıncada ellerinde ne toplandı ise hesap görürdüm.
Bu fikre kapılmamın bir sebebide özellikle o bölgeye yakın alanlarda malum Bakır osmanlı paraları üstüne konturmarklı belediye ve kilise paralarıda var onlarda aynı mantıkla işliyor ticarette.Esnaf bunları alıyor bozuk para olarak cuma tatili oluncada esnaf kiliseye gidip parasını toplu alıyor.
Aradakilisenin karı ne?Kaybolan geri gelmeyen jeton yada para ve en önemliside parayı en az 1 hafta elinde tutma avantajı.
Kilise bunu yapıyorsa sezai ömer neden aynı mantığı kullanmasın?Birde zaten bunları yerel esnaf gündelik alım satımda kabul ediyor.Yerel esnaf kim?oranın zengin ahalisi sezai ömerler akrabaları hısımları vs vs tüm bunlar düşünülünce 10.000 sayısı çok büyük sayı sayılmaz.Dikkat edilirse sayılı olan hem büyük hemde küçük boyda var.Küçük olan kuruş,büyük olan bir üst kuruş,yıldızlı ve logolu olansa daha üst ederde jetonlarsa ortada para dönmeden çok güzel bir para ekonomisi oluşturmuş olabilirler.
Not.Balladurlar Dikili taraflarında osmanlıdan çok büyük bir arazi alınca satın alma şartına arnavutluk ve balkanlar civarından çalıştırılmak üzere mahkum talebi eklenmişlerdi.Bogaz tokluguna tarla açan fidan eken kısaca recberlik yapan mahkum sayısı 3800 mahkum...Balladurlar o dönem için çokta büyük bir işletme ve sarayla teması olan ailede değildi.Sezai ömer ve Ali Rıza aileleri gerek İstanbul ticaret ve siyasetinde gerekse ayvalık bölgesinde oraların koçları sabancıları gibiydiler..Sadece zeytin olarak düşünülmesin para eden her türlü narenciye ve türevlerinide alıp satıyorlardı..İncir,üzüm,keçiboynuzu vs vs..
O dönemim yerel gazetelerine bir şekilde ulaşsak orada vardır aslında bu yazdıklarımızın ne kadarı doğru yanlış...Bir araştırmak lazım..

[piko26]

Sezai Ömer ve Ali Rıza ailesinin soyisimleri veya lakapları sanırım Madra.Ayvalık-Altınova beldesinde denize dökülen Madra Çayı ve bu çayın kaynağının çıktığı Madra Dağı var.Zamanın köklü ve geniş ailelerinden olsa gerek.

[arteoseos]

https://www.facebook.com/photo.php?fbid ... e=1&ref=nf

[Gilaay]

Adı geçen ailelerden birinin genç kuşaklarından bir arkadaşım var. Konuyu açtığımda bilgisi olmadığını gördüm.
Eski kuşaklarla birlikte yokolmuş bilgiler ya da bir yerlerdeki tolzu arşivlerde, kayıtlarda... Dediğiniz gibi dönemin yerel gazeteleri gibi incelenecek çok şey var da bunlara ayıracak vakti nereden bulacağız? Belki kitap yazan arkadaşlar uğraşabilir. Bu konuyla ilgili değil fakat misal olsun diye yazayım; yakında Şakir Zümre ile ilgili bir kitap çıkacak. Kitapta, sanırım adı geçenin firmasının markalarından da bahis olunacak. Ancak yazarı bile, onca araştırmasına, aile arşivine ulaşmasına karşın, ne amaçla kullanıldığından hala tam olarak emin değil bunların. İsteğiniz üzere yolladığım 10'luk Balladur fotosu işinize yaradı mı Hasan Bey? Yanıt vermediniz oradaki iletime de sizi burada yakalamışken sorayım dedim.

[arteoseos]

Necdet bey öncelikle Balladur için sagolasınız benimde 2 yıldır balladur ailesi ile ilgili bir çalışmam var Ailenin Türkiyede yaşayan bireylerini buldum konuştum,Zenoya resim koydum orada Ermeni araştırmacılar var tanıdığım Leon Saryan gibi,gerçi bunlar diasporacı itiş kalış bir çizgide anlaşıyoruz ama yinede anlaşıyoruz konu bilim olunca..Birde daha çekimserleri var bunlara bir yemleme yapmadan veri vermiyorlar bu sebeple resim istedim ben bu aileye yakınım ilgi alanım döküman sağlayın diye.Kısaca çok iş gördüsagolasınız.
Zümrezadeyi jeton anlamında ilk çözen ben olduğum için ap ayrı bir grurum var zira Bu adam Türk ulusu için çok önemli bir adam Atamızın aklına demokrasi fikrini sokan dahidir kendileri ayrıca teşkilatı mahsusaya üye yapanda odur.Zümrezade deli bir adam...Kitap çıkınca sizden ricam edinme olnagı olursa bende bir adet rica edecegim..
Madra ailesinde çıkmaz belkide bu defter yada evraklar zira bizzat pek çok ailenin terekesini ya hurdacı yada o bölgeniz eskicilerinden alıp aslıhanda sahaf dükkanım varken alıp satmışlığım var(Bu arada 4 yılda sahaflığım var benim)Ekonomim biraz düzelsin basıp Ayvalığa gidecegim yaşlılarla ve eskicilerle sohbeye..Çözülmeyecek hiç bir şey yok dünyada sadece bazıları zamanını bekler.
Dün oturup Barry freres Smyrne jetonuna çalıştım tam bir makalelik konu oldu bu hafta buraya atacagım genel bilgilerini..

[Gilaay]

Bir süre önce bir yerlerde çıkmış. Sünger gibi, ponza taşı gibi delik deşikliği kendi özelliğinden sanırım.

http://www.levantineheritage.com/note54.htm

[arteoseos]

Necdet bey "estiveurs" kelimesini ziyaretci olarakmı algılamalıyız burada sizin fransızcanız iyiir

[Gilaay]

Hasan Bey, Fransızcam iyi değildir. Geçenlerdeki "Tallibart" yazışmalarımızda da bu durumu belirtmiştim.
Sözlüklere bakılabilir. Ancak dönemin Fransızca kullanımı, Levanten dünyasında biraz farklı. Bozuk bir Fransızca, mesela bir PERA jetonunda UN diye yazıyor, UNE diyeceğine. Masc.-Fem. ayrımını bile düzgün yapmayan, Fransızcası yer yer "antika" kişilerden bahsediyoruz. Ladino ne kadar İspanyolca ise, bunların Fransızcası da o denli Fransızca; biraz özenti, biraz da kullanıldığından daha eski dönemlere ait Fransızca . Bir nevi "bon pour l'orient" yani...
Bu bağlamda, "yazlık"-"yazın yetişen"-"misafir" gibi anlamlara çekilebilir. Neden acaba, şayet sizin dediğiniz gibi olsaydı, ziyaretçi anlamında "visiteur" yazılmamış? El cevap :Muamma... "Estiveurs", yazın gelenler, "yaz ziyaretçileri" gibi bir mana taşıyor olabilir. Bİr yeri ziyaret eden değil, "bir yere belli bir iş için gelen" kapsamında manası bence. Yazın yapılacak bir işlem için gelenlere mahsus... Geçici yazlık işçi falan; hasad... ... Frankofon olan Kaan Bey belki daha doğru teşhiste bulunacaktır. Süngerimsi doku, sünger avcılığı-süngerli bir şeyler ve "yaz". Çok mu tuhaf? Sadece teori...